GÖÇ YOLDA DÜZELİR….!

GÖÇ YOLDA DÜZELİR….!

Akıllı Şehir ve Yangın Uzmanı Necmi Özdemir

YANGIN‘da bu iş öyle değil. İsmail TÜRÜT’ün şarkısında söylediği gibi ;

” ONİ BUNİ ANLAMAM.BEN OKUDUM.O UÇTİ…”

Yine öyle olacak ama belirtmem gerekiyor. Çünkü hepimizi üzen Kartalkaya faciasından sonra bir sen söylemedin/yazmadın necmi hoca dediler.

Elektrikli Araçlarda Yangına Yönelik TÜYAK’ın İstanbul BŞB ile ikinci etkinliği  15 Şubat 2025 (Cumartesi) tarihinde  gerçekleşti.

“Batarya ve Elektrikli Araç Yangınları ve Yangınlara Müdahale Teknikleri” konulu verimli geçen etkinlikte; 

·         Elektrikli araç yangınları sayısının, içten yanmalılara göre çok az olduğu vurgulandı. “DOĞRU”.

Belki şunları eklemeliyiz;

Elektrikli Araçlarda güvenlik az bilinen  bir başlık.Açacak olursak, Samsung EV çekici LİB hücrelerindeki kusur nedeniyle 3 üretici,Ford-Audi-Stellantis’ten 180.000 (yüzseksen bin) Araç geri çağrıldı. Sorunun ayırıcı(separatör) dan kaynaklanabileceği ortaya çıktı. 200 itfaiyecinin müdahale ettiği yangın alanında 1.300 adet e-bisiklet ve 1.000 adet yedek lityum-iyon pil ve muhtelif yanıcı madde depolandığı anlaşılmış.

Yine devam ediyoruz. Yeşil Enerji kaynakları dönüşümünün daha artacağı  bir dönemdeyiz. Ve her tarafımız lityum temelli pilli cihazlarla (Telefon,Televizyon,Tablet,Bilgisayar,Powerbank,Beyaz eşya,Robotlar,Çocuk oyuncakları,El aletleri,e-scooter,e-bisiklet vb…) kuşatılmış.Dolayısıyla Elektrikli cihazlar totalini düşündüğümüz de sayı ve risk oransal yangın  karşılaştırmasını kabül etmez.

·         Elektrikli Aracın ilk müdahale soğutma ve söndürme sonrası tekrar alevlendiği . Bunun oransal değerinin; Tekrar yanmanın oluşumunun gerçeklenmesi yüzde 13 olduğu belirtildi (Amerika da bir aracın 68 gün sonra tekrar yandığı gözlenmiş.). “DOĞRU”.

·         Şimdilik en verimli soğutma ve söndürme’nin  SU ile olduğunun üzerinde duruldu. “DOĞRU”.

·        Yangına giderken ortalama 30 ton su ile yangına müdahaleye gidilmesi irdelemesi yapıldı (Avustralya da bir olay da 100 ton su kullanmış olsa da). “DOĞRU”.

Ülkemizde yıl bazında artarak günlük hayatımızda yer alan ve almaya devam edecek olan  Elektrikli  Araç kullanımına baktığımızda  Batarya ve Elektrikli Araç Yangınları’na Müdahale daha fazla üzerinde durulması gereken bir konu olarak karşımıza geliyor.

Bu bağlamda önce Ülkemizdeki Elektrikli Araç – Şarj Noktası (soket) sayılarını ele alıp sonrasında  sadece konunun önemini ortaya koymak  için Elektrikli Araç Şarj Cihazı kullanımında ve yangın durumunda  üzerinde durulması gerekenleri örneklerle anlatmaya çalışalım.

Önce mevcudun fotoğrafını çekelim; 

·         EPDK ( Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu)  Şarj Hizmeti Piyasası Aylık İstatistikleri (Aralık 2024)  raporuna göre Ülkemizde Elektrikli Araç Sayısı 185 bin 513.

·         EPDK Elektrikli Araç ve Şarj Altyapısı Projeksiyonu (Nisan 2024)’na göre de yüksek senaryoda 2030 yılında 1 milyon 679 bin 600 ve 2035 yılında 4 milyon 214 bin 273 Elektrikli Araç Sayısı hedefleniyor. 

·         EPDK  Şarj Hizmeti Piyasası Aylık İstatistikleri (Aralık 2024)  raporuna göre Ülkemizde Elektrikli Araç Şarj Noktaları (soket) toplam 26.046. Bunların 15.714’ü AC şarj noktası, 10.332’si DC şarj noktası.

·         EPDK Elektrikli Araç ve Şarj Altyapısı Projeksiyonu (Nisan 2024)’na göre de  Elektrikli Araç Şarj Noktası (soket) Sayısı  an itibarıyla 27.626 (11.353 DC soket ve 10.875 istasyon lokasyon sayısı iken yüksek senaryo da 2030’da 181 bin 274 ve 20235’te 347 bin 274 olarak hedefleniyor.

Elektrikli Araçlar için doğru yer ve şartlarda kullanılması ÖNEM ARZ EDEN Elektrikli Şarj Cihazını’n kullanımını mercek altına alalım:

·         Ürüne enerji nereden gelecek ? Hangi koşullarda gelecek ? Örneğin  kablo kesiti çok iyi seçilmemiş bir Yaşam alanın da,kullanılacak  şarj cihazı nereden enerji alacak ? :

Ana panodan mı..?

Herhangi bir linye ye bağlı topraklı priz sortisinden mi..?

·         Peki ya topraklama alt yapısı..?

Mevcut sistem için topraklamanın sağlıklılığı  test edildimi ki, yeni bir özel cihaz ekleyelim…!

·         İç ortamda mı/Dış ortamda mı..? Tesis Edilmeli…!

Daha Bitmedi…!

Genel Kullanıma açık ürünlerde sıkıntı daha da büyük.

Şöyle düşünelim;

Bir benzin istasyonu lokasyonuna yakın bir yerde tesis edilen Şarj İstasyonun’da oluşan YANGINA KİM müdahale edecek..? :

1) O anda aracını şarj eden mi..? Nerede ve hangi teknik özellikler de olursa olsun ,cihazın  şarj kablosunun tamamen açılmadan kullanılmasının sakıncalı olduğunu bilen sayısının az olduğu  dikkate alınırsa; Araç kullanıcısı bu konuda ne kadar bilinçli…?

2) Şarj cihazı Sorumlusu, OLAY BAŞLANGICINDAN NE KADAR SONRA ŞARJ İSTASYONUNA ULAŞABİLECEK ?

HANGİ SİSTEMLERLE/HANGİ KİŞİSEL DONANIMLARIYLA MÜDAHALE EDEBİLECEK.. ?

3) İtfaiye’nin , EN YAKIN LOKASYONUNDAN ŞARJ İSTASYONUNA ULAŞIM SÜRESİ NE KADAR SONRA OLACAK ?

Evdeki OFF’lu ;

30 Büyükşehir başta olmak üzere 416 Belediye yi İtfaiye/ Yangınlar konusunda yerinde inceleyen tek akademisyensin.

İllede BUNİ DE EKLEYESUN deyince bir kez daha yazıyorum.

İtfaiye biriminde sadece 3 kişi olan yapı.

İtfaiye birimi olmayıp, sınırlarında yangın olduğunda komşu belediye den destek alan ilçe.

Sınırlarında 30 km uzaklıkta olan köydeki yangına en erken 45 dakika da ulaşabilen İtfaiye.

Orman yangınlarında – kısmi eksik bilgileri nedeniyle- köpük kullanımaz denen.Ötesi farklı yangınlarda kullanılmak üzere hiç köpüğü olmayan Belediyelerimiz var.

Örnekleri sizde  çoğaltabilirsiniz. Çoklu Yaşam Alanı ve/veya Ticari Alan Kapalı Otoparkları’nda konumlandırıldığı lokasyon(Varsayalım,Kolay ulaşılabilecek olması-Yakınında ikinci bir aracın olmaması vb..gibi koşullar sağlanmış olsun) Elektrikli şarj cihazı kullanımının olumsuz taraflarını (Geçtiğimiz günlerde İstanbul da 14 katlı binanın otoparkında meydana gelen yangının neden olduğu duman nedeniyle boşaltıldığı durum yaşanmışken.Yangın kapıları var…!

Fakat  yine de 14.kata kadar duman çıkmış olmasını da değerlendirmenizde dikkate alın lütfen.) yukarıdaki duruma benzer şekilde siz empatisini yapın.

İstanbul BŞB itfaiyesi  bir yılda,150.000 olaya müdahele ediyor.30.000’nin yangın olayı olduğu deklare edildiğine göre günlük yangın sayısını siz hesap edin..!

Kocaeli BŞB itfaiyesi Ailesin’de, an itibarıyla 541 çok özverili ve uzman arkadaşım var.4.700 sanayi kuruluşu (14 adet Organize sanayi bölgesi)+106 Otel +17 özel hastane…(Pandemi öncesi Yangın Risk Analizlerini yaptığımız (*) Gençlik ve Spor İl müdürlüğüne bağlı öğrenci yurtları hariç.)

Büyük  akaryakıt tesisleri ve otomotiv sanayileriyle 10.000(on bin) aşkın mevcut işletmeye denetim amaçlı gidecek olsalar, Olağanüstü durumlar dahil hiçbir işe bakmasalar bile 2 yılı aşkın bir süre gerekiyor.

SONUÇ: 

YANGIN İŞİ ÇOK CİDDİ İŞTİR. 

MÜHENDİSLİK İSTER.

Dünyanın farklı ülkelerinde olup (İngitere (**), Amerika gibi)  bizde halen lisans eğitim ve öğretimi açılmamış olan YANGIN MÜHENDİSLİĞİ uzmanları gerekiyor. Veya bu konuda Uluslararası akredite olan yapılardan özel, uzun süreli eğitimler almış olanların içinde bulunduğu bir yapı oluşturulmalıdır

İşin İlk ayağı olan ÖNLEMİ ancak bu yapı  sağlar.

Araçlarımızın kontrolü gibi,3.GÖZ organizasyonlar oluşturulmalı.

Akı ile karası ile bu yapılar ,İtfaiyelerin proje aşamasındaki denetlemesi sonrası işletmenin devreye alınması ve  Denetimleri bu özerk yapılarca gerçeklenmelidir.

(*) Yaptığımız Risk Analizleri sonunda saptadığımız eksiklerin Sizce ne kadarı yapılmıştır/yapılmamıştır..? 

(**) Sektörümüzde bu ülkede eğitim almış YANGIN MÜHENDİSİ bulunmaktadır.

Sevgiyle ve Sağlıkla Kalın

ncmCozdmr

Hüsnü Baysal’ın katkılarıyla