Enflasyon ve pahalılık her sektörü vuruyor…

Enflasyon

ve pahalılık

her sektörü

vuruyor…

Necdet Buluz

Yüksek enflasyon/düşük döviz mavi yolculuk tekne üretimini de vurdu. Aslını söylemek gerekirse enflasyon ve pahalılık her sektörü vurup felç ediyor.

Türkiye, 20-40 kişilik orta boy gezi teknelerinin üretim merkezi olmuştu. İstanbul ve İzmir’deki tersanelerle, Bozburun bu üretimin önemli bir merkeziydi. Sadece iç pazara değil, dış pazara da üretim yapılmaktaydı. Ancak enflasyon ve getirdiği pahalılık bu sektörü de vurdu.

Ancak Türkiye’de yüksek seyreden enflasyon ve buna karşılık TL’ye karşı düşük tutulan döviz politikası nedeniyle üretimin döviz bazlı fiyatı yükseldi ve bu da talebi etkiledi.

18 Ağustos’ta TYBA-Tüm Yat İşletmecileri, Yatırımcıları, Broker ve Acenteleri Derneği Başkanı Serhan Cengiz ile yapılan görüşmede de bu konu gündeme gelmişti. Cengiz. kısaca şunları söyledi:

“Şunu söyleyebilirim, 2010’larda her sene filomuza yeni tekneler katılırdı. Onlarca tekne olurdu. Tersanelerimizde yat charter için ticari amaçlı tekneler, guletler yapılırdı. Bunu maalesef bugünlerde yaşayamıyoruz. Örneğin yeni gulet üretimi neredeyse yok denecek kadar az.”

Türkiye’de tekne üretiminin azalmasının ana nedenlerinden biri, Cengiz’in dediği gibi iç pazarda hizmet veren yat turizmi şirketlerinin müşteri kaybıydı ama aynı dönemde komşumuz Yunanistan ve Adriyatik’te Hırvatistan tersine yüksek talep alıyor ve dolayısıyla yeni tekneye ihtiyaç da buna paralel olarak artıyordu.

Ayrıca pandemi sonrasında başta kruvaziyer olmak üzere her boyutta tekne turlarına talep artmış, her boyutta yeni tekneler kızaklara konmuş ve üretim tam gaz devam etmekteydi. Ancak talebin tekne üretimi tarafı da Türkiye’den elini eteğini çekmiş görünüyor. Bunda da etken, başlıkta da ifade ettiğimiz yüksek enflasyon/düşük döviz nedeniyle Türkiye’de üretimin döviz bazlı çok yükselmiş olması.

Akdeniz başta olmak üzere dünyanın her yerinde dev kruvaziyer gemilerinin yanında, klasik tekne turlarına da ilgi artıyor. Ve pazara yeni oyuncular katılıyor. Bunlardan biri Hollandalı gemi şirketi Sailing-Classics. 2007 yılında Hollanda’nın Roermond kentinde Andreas ve Barbara Steidle-Sailer tarafından kurulan gemi şirketi, hem deneyimli denizcilere hem de yeni başlayanlara uzun süredir lüks yelkenli gezileri sunuyor.

Fvw şirketin genel müdürü Christopher Alexander ile yapılan söyleşiye yer vermiş. Habere göre, Sailing-Classics’in ürünü, özünde özel bir yelken gezisi ve klasik bir gemi yolculuğunun bir karışımı: Bir yandan, tekneler diğer kruvaziyer şirketleri gibi rezervasyonlu yolcularla seyrederken, diğer yandan tüm gruplar tarafından özel olarak kiralanabiliyor.

Eşsiz yönü: Yelken deneyimi ön planda. Alexander, “Gerçekten de elimizden geldiğince yelken açıyoruz; bu sürdürülebilir bir ürün,” diye açıklıyor. Yelkenler günde yaklaşık beş ila altı saat boyunca çekili kalıyor. Sadece başlangıç ve bitiş limanları önceden belirleniyor; kararlaştırılan rotalar rüzgar ve hava koşullarına bağlı olarak değişebiliyor. Yine de Alexander, “Atlantik geçişi sırasında hiçbir yolcunun parmağını bile oynatmasına gerek yok. Bu bir turizm ürünü olmaya devam ediyor,” diye vurguluyor. Genel Müdür Alexander, Sailing-Classics’in yelkenli gezileri sunarak kruvaziyer pazarında bir “ihtiyacı” tespit ettiğini söylüyor: “Klasik yat kiralamaları ile Sea Cloud Cruises ve diğerleri gibi büyük yelkenli gemiler arasındaki boşluğu kapatıyoruz çünkü gemide maksimum 26 yolcu bulunduruyoruz.”

Şirketin üç yelkenli teknesi bulunuyor. daha büyük ve 36 kişi kapasiteli bir tekne için de girişimde bulunmuşlar ama şimdilik bunu askıya almışlar. Haberin bu bölümü şöyle:  36 yolcu kapasiteli Aeolus adlı seyir yelkenlisinin  “dünyanın ilk ticari sıfır emisyonlu yatı” olması hedefleniyor. İnşa planlarına göre, hibrit gemi yalnızca yelken ve CO2 nötr yakıtla çalışacak ve ayrıca piller ve güneş panelleriyle donatılacak. Aeolus’un başlangıçta 2024’te denize indirilmesi planlanmıştı, ancak tarih ertelendi. Alexander, “Gemiyi Türkiye’de inşa etmek istiyoruz, ancak bölgedeki enflasyon nedeniyle şimdilik planı askıya aldık,” diye açıklıyor.