Sakarya’da Tefeciliğine karşı “Türk Ticaret Bankası “doğdu

Tefeciliğine karşı savaş sonucu “Türk Ticaret Bankası “doğdu

2O  Yıl Türk Ticaret Bankasında  görev yapan  Zeki ARABACI ‘ya   Türk Ticaret Bankasının  Kuruluş Yıl Dönümü  ile  ilgili  yapılanları sorduk. Arabacı” Munzam Vakıf başkanımız  Meftun Erol bu gün biz Emekli arkadaşlarımıza Rehberlik etti kendisine çok teşekkür ediyoruz.iyi ki varsınız başkanımız.”

Türk Ticaret Bankası

ADAPAZARI İSLAM TİCARET BANKASI, TEFECİLİĞİE KARŞI AÇILAN BİR SAVAŞTIR

TİCARET VE ADAPAZARI, ET VE TIRNAK GİBİ BİRBİRİNDEN AYRILMAZ BİR İKİLİDİR

Türkiye’de şahsi teşebbüs ve özel sermaye ile kurulan ve 2000’li yıllara kadar yaşamını sürdüren ilk banka 9 Mart 1913 tarihinde Adapazarı’nda “Adapazarı İslam Ticaret Bankası” adıyla kurulmuştur. Böylece bankacılık tarihimiz yeni ve çok önemli bir aşamaya ulaşmış ve ilk “milli-özel teşebbüs bankacılığı” da doğmuştur. Banka’nın kurulduğu tarihlerde, Adapazarı’nda Osmanlı Bankası’nın bir şubesi bulunuyordu. Ermeni kökenli bir Osmanlı vatandaşı olan şube müdürü, Türk tüccarlarına kredi vermezken yegane müşterileri durumundaki Türk olmayan tüccarlara bol bol kredi dağıtıyordu. İstanbul’da bulunan bankanın merkezine sorunlarını ulaştırdıkları halde hiçbir sonuca ulaşamayan ve tefecilerin ağır koşullarından bunalan tüccar ve esnaf, belediye reisinin başkanlığında bir araya gelerek, uygun şartlarla kredi temin etmek, piyasada istikrar sağlamak ve milli ticaretin gelişmesine yardımcı olmak düşüncesiyle, bir banka kurma fikrini ortaya atmışlardır. Bu fikirler etrafında birleşen Adapazarı’nın esnaf ve tüccarları bir araya gelerek sermaye ve emeklerinin bir kısmını birleştirmeye ve şirket şeklinde bir banka kurmaya karar verirler. Bu karar ile 1 Kanunusani 1329 (14 Ocak 1913) tarihinde 13 kurucu üye ilk ana sözleşmeyi imzalamışlardır. Böylece Banka faaliyete başlamıştı. Bu kişiler: – Hacı Adembeyzâde İbrahim Bey (Karasu Nahiyesi Belediye Reisi) – Sipahizâde Hamit Bey (İpek ve koza taciri; Şirket müfettişi) – Numan Beyzâde Hacı Numan Bey (Zahire ve un taciri) – Naib Sabık Seyyid Ahmet Efendi (Eski naib) – Hacı Ali Fevzizâde Hacı Rıza Efendi – Diyarbekirlizâde İbrahim Efendi (Zahire taciri) – Şumnuluzâde Hacı Mehmet Hilmi Efendi (Toptan bakkaliye ticareti) – Seyyid Agiç Ahmet Nazmi Efendi – Hacı Salimzâde Ethem Efendi (Zahire ve un taciri) – Hacı Haffızzâde Mehmet Ziyaettin Efendi (Manifatura taciri) – Hasanzâde Mustafa Nuri Efendi (Manifatura taciri) – Hafızağazâde Bekir Efendi (Emlak sahibi; otel işleticisi) – Ethem Usta Zâde İsmail Hakkı Efendi (Komisyonculuk ve yumurta ticareti)

1958’de bankanın şube açılışında Adnan Menderes

Banka Kurucularından Sipahizade Ahmet Bey

Banka Kurucularından Hacı Selim Beyzade Ethem Efendi

Banka Kurucularından Numan Bey

Banka Merkezi

Bu bina şimdi METRUK/Terk edilmiş halde olan TÜRK TİCARET BANKASI binasının 1943 depremi öncesindeki binasıdır.
Bina daha sonra tek kata indirilmiş ve bu günkü halini almıştır.
Sol köşesinden görünen bina şimdiki Kızılay binası, arkada görünen minare de Ağa Camii’nin minarseidir.
Sol kenarda bulunan bina da Eski Reji Sokağının başındakidir.
Banka binasının sağında ise, Uzunçarşı’nın binaları görünüyor…

1913 yılında on üç Adapazarılının bir araya gelerek, Türk tarihindeki ilk özel banka olarak kurduğu “Adapazarı İslâm Ticaret Bankası” bir bakıma eşraf hareketi olarak algılanabilir mi? Evet; ben de böyle düşünüyorum… Ayrıca söz konusu bankanın bana en sıcak gelen tarafı, Allah ve Resulünün “bize harp açmıştır” dediği tefeciliğin karşısına, onunla aynı silahlarla gitmek, kâr esası üzerinden çözüm üretmek, bu sahayı da “eşraf olmayanların” eline bırakmamaktaki kararlılıklarıdır.

O bankayı kuran Adapazarı eşrafı, aslında Gayrı Müslim kökenli o günün tefeciliğine karşı açıkça savaş açmış bulunuyorlardı

Adapazarı’ “tüccar/eşraf”ları

Manifaturacı Ömer Canlı,

Sarraf Mehmet Efendi,

Manifaturacı Süleyman Kara,

Keresteci Mustafa Tever,

Fabrikatör İbrahim Maraşoğlu,

Aktar Osman Nuri Aktuna,

Tüccar Bedri Ünel,

Tüccar Sezai Bayraktar,

Un tüccarı Abdülkadir Güler…

 Cevat Adapazarılı. daha onlarca isim var.

Ticari adı              Türkbank

Önceki türü        Mevduat bankası

Kuruluşu             9 Mart 1913, Adapazarı İslam Ticaret Bankası

1924, Adapazarı İslam Ticaret Bankası Türk A.Ş.

1928, Adapazarı Türk Ticaret Bankası A.Ş.

1937 Türk Ticaret Bankası A.Ş.

Kapanışı     9 Ağustos 2002

Türk Ticaret Bankası A.Ş., (Türkbank ya da TTB olarak da bilinir), Türkiye’de özel sektörün kurduğu ilk banka.

9 Mart 1913’te Adapazarı İslam Ticaret Bankası adıyla kurulan banka, 1924’te, Adapazarı İslam Ticaret Bankası Türk A.Ş., 1928’de Adapazarı Türk Ticaret Bankası A.Ş. ve 1937’de Türk Ticaret Bankası A.Ş. adlarını almıştır. Kuruluşta Adapazarı’nda olan merkezi 1934’te Ankara’ya, 1952’de İstanbul’a taşındı. Türk Ticaret bankası’nın kuruluş sermayesi 13,629 Osmanlı lirası. Bu miktar 1924’te 200,000 TL’ye, 1972’de 125 milyon TL’ye, 1989’da 100 milyar TL’ye yükseldi. 1990 sonu itibariyle özkaynaklar toplamı 338,800,000,000 TL, toplam mevduat 3,490,900,000,000 TL, bir kısmı kısa vadeli olmak üzere dağıttı krediler toplamı 1,667,100,000,000 TL olan bankanın 412 şubesinde 8,298 kişi çalışmıştır.

29 Ekim 1959 yılında çekilmiş bu fotoğrafın arka planında “Türk Ticaret Bankası” yazılı reklam panosu görülmektedir.

26 mayıs 1997 tarihinde, yüzde 84.52’lik hissesi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na devredildi.Banka, 1998’de ihaleyle işadamı Korkmaz Yiğit’e satıldı, ancak ihale kısa süre sonra iptal edildi. 1997-2000 yılları arasında toplam 952 milyon 447 bin 814 dolar kaynak aktarımına rağmen satış imkânı bulunamayan bankanın 1 Temmuz 2001’de bankacılık yapma ve mevduat toplama yetkisi kaldırıldı. Ağustos 2002’de TTB için tasfiye kararı verildi.18 Kasım 2003’te başlayan fiziki tasfiye süreci hukuki problemi nedeniyle tasfiyesi zaman alacak olan hesaplar haricinde tamamlanmıştır.